Amortyzacja to nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Każdy przedsiębiorca, który posiada środki trwałe, musi zmierzyć się z tym zagadnieniem. Jednak czym właściwie jest amortyzacja i jakie są jej metody? Jak prawidłowo rozliczać odpisy amortyzacyjne? Na te i inne pytania odpowiemy w dzisiejszym artykule. Zapraszamy do lektury!
Czym jest amortyzacja środków trwałych?
Amortyzacja to proces stopniowego przenoszenia wartości środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych na koszty działalności firmy. Wynika ona ze zużycia, jakiemu podlegają te aktywa w trakcie ich użytkowania. Poprzez regularne księgowanie odpisów amortyzacyjnych, przedsiębiorca rozlicza w czasie wydatek poniesiony na nabycie lub wytworzenie danego środka trwałego. Odpisy te stanowią koszt uzyskania przychodu, co wpływa na wysokość podstawy opodatkowania i finalnie na kwotę podatku dochodowego do zapłaty.
Amortyzacji podlegają środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok i wartości początkowej przekraczającej 10 000 zł. Zaliczamy do nich m.in. budynki, maszyny, urządzenia, środki transportu, licencje, oprogramowanie komputerowe. Aby rozpocząć amortyzację, składnik majątku musi zostać wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Dla celów podatkowych odpisy dokonywane są począwszy od miesiąca następującego po miesiącu przyjęcia aktywa do używania.
Metody amortyzacji środków trwałych
Przepisy podatkowe przewidują kilka metod dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Wybór odpowiedniej z nich zależy od rodzaju środka trwałego oraz preferencji podatnika. Poniżej przedstawiamy najczęściej stosowane metody amortyzacji.
Amortyzacja metodą liniową
To najprostsza i najpopularniejsza metoda amortyzacji. Zakłada ona, że środek trwały zużywa się równomiernie przez cały okres jego użytkowania. Polega na stosowaniu stałej stawki amortyzacyjnej, określonej w załączniku do ustawy o PIT i CIT, do wartości początkowej aktywa. Roczna kwota odpisu obliczana jest jako iloczyn stawki amortyzacyjnej i wartości początkowej. Zaletą tej metody jest stały poziom kosztów amortyzacji, co ułatwia planowanie finansowe. Metodę liniową można zastosować do wszystkich środków trwałych.
Amortyzacja metodą degresywną
Metoda degresywna zakłada, że środek trwały traci na wartości szybciej na początku okresu użytkowania. Polega ona na podwyższeniu stawki amortyzacyjnej o współczynnik nie wyższy niż 2,0 i dokonywaniu odpisów od aktualnej wartości netto aktywa. W efekcie odpisy są wyższe w pierwszych latach amortyzacji i stopniowo maleją. Gdy roczna kwota amortyzacji zrówna się z kwotą obliczoną metodą liniową, podatnik przechodzi na amortyzację liniową. Metodę degresywną można stosować tylko do niektórych grup środków trwałych, m.in. maszyn i urządzeń (gr. 3-6 i 8 KŚT) oraz środków transportu z wyłączeniem samochodów osobowych.
Jednorazowa amortyzacja środków trwałych
W określonych sytuacjach przepisy zezwalają na jednorazowe zaliczenie wydatków na nabycie środków trwałych bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów, z pominięciem amortyzacji. Dotyczy to:
- Fabrycznie nowych środków trwałych z grup 3-6 i 8 KŚT o wartości początkowej nieprzekraczającej w roku podatkowym 100 000 zł (dla każdego podatnika)
- Używanych środków trwałych, jeżeli ich wartość nie przekracza 10 000 zł
Jednorazowa amortyzacja pozwala na szybsze rozliczenie nakładów na środki trwałe, jednak wiąże się z wyższymi kosztami w danym okresie.
Stawki amortyzacyjne i okres amortyzacji
Ustalenie właściwej stawki amortyzacyjnej to kluczowy element rozliczania odpisów. Stawki te określają, jaki procent wartości początkowej środka trwałego stanowi roczny odpis amortyzacyjny. Podstawowe stawki amortyzacji dla poszczególnych grup środków trwałych zawarte są w załączniku nr 1 do ustaw o podatkach dochodowych. Przykładowo, dla budynków i lokali stawka wynosi 2,5%, dla maszyn i urządzeń 7-20%, a dla samochodów osobowych 20%.
Okres amortyzacji, czyli czas, przez jaki będziemy dokonywać odpisów, zależy od przyjętej stawki amortyzacyjnej. Im wyższa stawka, tym krótszy okres amortyzacji. Warto pamiętać, że dla niektórych środków trwałych, np. używanych lub ulepszonych, można zastosować indywidualne stawki amortyzacyjne, co wpłynie na długość okresu amortyzacji.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w zakresie amortyzacji środków trwałych, warto skorzystać z usług Rach-Mistrza. Doświadczeni księgowi pomogą dobrać optymalną metodę amortyzacji, poprowadzą ewidencję środków trwałych i zadbają o prawidłowość rozliczeń podatkowych.
