Od 1 lipca 2023 r., tj. z dniem wejścia w życie przepisów tzw. pakietu SLIM VAT 3, w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów posiadanie faktury nie jest koniecznym warunkiem dla możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego. Konsekwencją wprowadzonych zmian dla podatników jest zneutralizowanie obowiązku podatkowego w VAT – podatek należny oraz naliczany są rozliczane w tym samym okresie nawet w sytuacji, gdy faktura zostanie dostarczona z opóźnieniem.
Do 30 czerwca 2023 roku podatnik miał prawo odliczyć podatek naliczony z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów pod warunkiem, że otrzymał fakturę dokumentującą dostawę w ciągu trzech miesięcy, licząc od miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy. Jeśli po upływie tego okresu podatnik nadal nie posiadał faktury, wówczas konieczne było pomniejszenie podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął trzymiesięczny termin. Co prawda w momencie późniejszego otrzymania faktury nadal miał możliwość odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z dostawy. Wydawać by się mogło, że skoro w dalszym ciągu istnieje możliwość odliczenia podatku VAT, to nie jest to niekorzystna sytuacja dla podatników. Trzeba jednak mieć na uwadze fakt, że nierzadko kwoty podatku VAT wynikające z wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów są znaczące – konieczność zapłaty podatku bez możliwości jego odliczenia w danym miesiącu mogłaby zachwiać płynnością finansową zwłaszcza mniejszych podatników. Dodatkowo mogły zdarzyć się sytuacje, że dostawa wcale nie przekazał nabywcy faktury, a to pozbawiało nabywcę możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego w ogóle. Dlatego zmiany w tym zakresie były konieczne. Sam ustawodawca zwrócił uwagę na fakt, że VAT jest z założenia podatkiem neutralnym dla podatników. Dlatego też należy w sposób możliwie najprostszy dokonywać jego rozliczenia – również z tytułu wewnątrzwspólnotowych transakcji. W związku z tym, słusznym rozwiązaniem było usunięcie przepisów powodujących wątpliwości w zakresie neutralności VAT w transakcjach unijnych.
Ważne przepisy przejściowe
Należy zwrócić jednakże uwagę na przepisy przejściowe, wprowadzone razem z powyżej wskazanymi zmianami. Otóż trzeba podkreślić, że nie wszyscy podatnicy od razu będą mogli skorzystać z możliwości, jakie w zakresie odliczania VAT daje pakiet SLIM VAT 3. W przepisach przejściowych wskazane zostało, że korekty podatku VAT naliczonego ze względu na brak otrzymania faktury od sprzedawcy nie stosuje się w przypadku, gdy trzeci miesiąc od końca miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów upływa po 30 czerwca 2023 r. Oznacza to, że w JPK_V7 za czerwiec (składanym w lipcu) podatnicy będą musieli obniżyć kwotę podatku VAT naliczonego o wcześniej odliczony podatek, jeśli obowiązek podatkowy powstał w marcu, a nie otrzymali faktury do końca czerwca. Również tacy podatnicy nie mogą liczyć na otrzymanie z automatu zwrotu zapłaconego VAT należnego z tytułu WNT – w przypadku gdy nie mieli możliwości odliczenia VAT według starych zasad, bowiem nie otrzymali faktury – lecz dopiero w momencie otrzymania faktury będą mogli dokonać korekty według zasad obowiązujących dotychczas. Z nowych regulacji będą mogli korzystać natomiast podatnicy, u których obowiązek podatkowy w WNT powstał od kwietnia 2023 roku.
Ogół zmian w zakresie transakcji wewnątrzunijnych na pewno jest korzystny dla podatników – odtąd nie muszą pilnować upływu trzymiesięcznego okresu na otrzymanie faktury z tytułu nabycia towarów, by nie musieć korygować VAT naliczonego z tytułu WNT. Podatek należny i naliczony będą rozliczane w tym samym okresie, bez konieczności monitorowania momentu otrzymania faktury. I choć konstrukcja wspomnianych przepisów przejściowych może budzić wątpliwości, to jednak całościowe podejście do tematu jest zdecydowanie pozytywne i spowoduje, że odtąd w rozliczaniu transakcji unijnych będzie większy porządek.
Podstawa prawna:
