Przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie dochodów podatkiem według skali lub podatkiem liniowym, przy obliczaniu składek na ubezpieczenie zdrowotne pod uwagę biorą dochód, ustalony zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawa zdrowotna) oraz ustawy z 27 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT).

Zgodnie z art. 79 ust. 1 oraz art. 79a ust. 1 ustawy zdrowotnej, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest naliczana procentowo, a procent ten zależy od formy wybranej opodatkowania. Wynosi on:

9 proc. dochodu dla podatników opodatkowanych podatkiem według skali,
4,9 proc. dochodu dla podatników opodatkowanych podatkiem liniowym.

Jednocześnie, co wynika ze wskazanych przepisów, w obu wypadkach wyliczona wartość nie może być niższa niż kwota odpowiadająca 9 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego. W 2022 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 3010 zł, więc za 2022 r. składka musi być płacona w wysokości co najmniej 270,90 zł miesięcznie (9 proc. x 3010 zł). Z uwagi na to, że minimalne wynagrodzenie od stycznia 2023 r. wyniesie 3490 zł, składka ta wzrośnie do 314,10 zł (9 proc. x 3490 zł). Co ważne, bez względu na to, że od lipca 2023 r. minimalne wynagrodzenie znów wzrośnie i będzie wynosiło już 3600 zł, to minimalna składka na ubezpieczenie zdrowotne pozostanie bez zmian. Zastosowanie ma tu bowiem wyżej wskazana zasada, że do wyliczeń bierze się kwotę minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego.

Ważne: Przedsiębiorcy obliczają składki co miesiąc od miesięcznej podstawy wymiaru, a następnie – po zakończeniu roku – mają obowiązek ustalenia składki rocznej od rocznej podstawy wymiaru.

Zasady ustalania miesięcznej podstawy wymiaru składki zdrowotnej

Zgodnie z brzmieniem art. 81 ust. 2c ustawy zdrowotnej, za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu przedsiębiorca opłacający podatek według skali lub podatek liniowy, wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w następujący sposób:

1) dochód za pierwszy miesiąc podlegania ubezpieczeniu w roku składkowym jest ustalany jako różnica między osiągniętymi przychodami, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów – w rozumieniu ustawy o PIT,

2) dochód ustalony w sposób, o którym mowa w powyższym punkcie, jest pomniejszany o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe opłaconych w tym miesiącu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,

3) dochód za kolejne miesiące ustala się jako różnicę między sumą przychodów osiągniętych od początku roku i sumą kosztów uzyskania tych przychodów poniesionych od początku roku,

4) dochód ustalony w sposób, o którym mowa w pkt 3, jest pomniejszany o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe zapłaconych od początku roku a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach; dochód nie jest pomniejszany o składki, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów,

5) przy obliczaniu dochodów, o których mowa w pkt 1 i 3, stosuje się art. 24 ust. 1-2b i nie uwzględnia się przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152-154 ustawy o PIT; w przypadku osób prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów dochód, o którym mowa w pkt 1 i 3, ustala się z uwzględnieniem art. 44 ust. 2 zdanie drugie ustawy o PIT.

To odwołanie do art. 24 ust. 1-2b ustawy o PIT dotyczy tzw. szczególnych zasad ustalania dochodu, tj. dotyczących np. różnic remanentowych oraz dochodów ze sprzedaży środków trwałych. Przedsiębiorcy prowadzący księgi rachunkowe oraz przedsiębiorcy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów, którzy co miesiąc ustalają różnice remanentowe, mogą uwzględnić te różnice w ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę wymiaru składki miesięcznej.

Natomiast w przypadku sprzedaży środków trwałych, które dla potrzeb podatku dochodowego były amortyzowane przed 2022 r., przy ustalaniu na potrzeby składki zdrowotnej dochodu z ich odpłatnego zbycia, dochodu tego nie należy powiększać o dokonane przed 2022 rokiem odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.

Zasady ustalania rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne

Zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej, roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność gospodarczą, opłacających podatek dochodowy według skali lub podatkiem liniowym, stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami – z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym (innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152-154 ustawy o PIT) – a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, z uwzględnieniem art. 24 ust. 1-2b ustawy o PIT (m.in. wskazane wyżej różnice remanentowe), pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Podstawa prawna:

Forma opodatkowania wpływa na wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne. Część 2 – zasady ogólne i podatek liniowy