W 2024 roku nastąpiły korzystne zmiany w przepisach dotyczących podatku od spadków i darowizn, które ułatwiają uniknięcie konieczności zapłaty tego podatku, szczególnie w przypadku darowizn otrzymywanych od bliskiej rodziny. Zmiany te polegają przede wszystkim na znacznym podwyższeniu kwot wolnych od podatku, co miało miejsce w połowie 2023 roku. Dzięki temu osoby otrzymujące darowizny od rodziców, dziadków, rodzeństwa czy dalszej rodziny mają większe szanse na uniknięcie podatku. W tym artykule omówimy szczegółowo, jak skorzystać z nowych, wyższych kwot wolnych od podatku od darowizn w 2024 roku.
Nowe kwoty wolne od podatku od darowizn w 2024 roku
Od 1 stycznia 2024 roku obowiązują nowe, znacznie wyższe kwoty wolne od podatku od spadków i darowizn. Dla poszczególnych grup podatkowych wynoszą one:
- I grupa podatkowa (najbliższa rodzina): 36 120 zł
- II grupa podatkowa (dalsza rodzina): 27 090 zł
- III grupa podatkowa (pozostali): 5733 zł
Oznacza to, że jeśli wartość otrzymanej darowizny nie przekracza powyższych limitów dla danej grupy podatkowej, obdarowany jest całkowicie zwolniony z podatku i nie musi nawet zgłaszać faktu otrzymania darowizny do urzędu skarbowego. Warto pamiętać, że limity te dotyczą darowizn otrzymanych od jednej osoby w ciągu 5 lat. Zatem nawet jeśli pojedyncza darowizna nie przekracza kwoty wolnej, ale suma darowizn od tej samej osoby w okresie 5 lat ją przekroczy, to powstanie obowiązek zapłaty podatku
Całkowite zwolnienie z podatku dla najbliższej rodziny
Szczególnie korzystna sytuacja dotyczy darowizn otrzymywanych od najbliższej rodziny, czyli osób zaliczanych do tzw. zerowej grupy podatkowej. Należą do niej: małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. W przypadku tych osób darowizna jest całkowicie zwolniona z podatku, bez względu na jej wysokość. Jedynym warunkiem jest zgłoszenie faktu otrzymania darowizny do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w terminie 6 miesięcy. Zgodnie z art. 4a ustawy, jeśli wartość darowizny przekracza kwotę wolną 36 120 zł, dodatkowo należy udokumentować otrzymanie darowizny dowodem przekazania na rachunek bankowy lub przekazem pocztowym.
Jak obliczyć podatek od darowizny przekraczającej kwotę wolną?
Jeżeli wartość otrzymanej darowizny przekracza kwotę wolną dla danej grupy podatkowej, powstaje obowiązek zapłaty podatku od nadwyżki ponad tę kwotę. Wysokość podatku zależy od wartości nadwyżki oraz przynależności do grupy podatkowej i wynosi:
Dla I grupy podatkowej
- do 11 833 zł nadwyżki – 3% podatku
- od 11 833 zł do 23 665 zł nadwyżki – 355 zł + 5% od kwoty ponad 11 833 zł
- powyżej 23 665 zł nadwyżki – 946,60 zł + 7% od kwoty ponad 23 665 zł
Dla II grupy podatkowej
- do 11 833 zł nadwyżki – 7% podatku
- od 11 833 zł do 23 665 zł nadwyżki – 828,40 zł + 9% od kwoty ponad 11 833 zł
- powyżej 23 665 zł nadwyżki – 1893,30 zł + 12% od kwoty ponad 23 665 zł
Dla III grupy podatkowej
- do 11 833 zł nadwyżki – 12% podatku
- od 11 833 zł do 23 665 zł nadwyżki – 1420 zł + 16% od kwoty ponad 11 833 zł
- powyżej 23 665 zł nadwyżki – 3313,20 zł + 20% od kwoty ponad 23 665 zł
Wyliczony podatek należy wpłacić na konto urzędu skarbowego w terminie 14 dni od daty
powstania obowiązku podatkowego, czyli np. od daty otrzymania darowizny w przypadku umowy zawartej bez aktu notarialnego.
Ile czasu na zgłoszenie darowizny do urzędu skarbowego?
Otrzymanie darowizny podlegającej zwolnieniu od podatku należy zgłosić do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny. Dotyczy to:
- darowizn od najbliższej rodziny (zerowa grupa podatkowa) o wartości przekraczającej 36 120 zł
- darowizn od dalszej rodziny i innych osób o wartości przekraczającej kwotę wolną, ale niepowodującej powstania obowiązku zapłaty podatku
Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia darowizny we wskazanym terminie powoduje utratę zwolnienia i konieczność zapłaty podatku na zasadach ogólnych.
Przykłady zastosowania nowych przepisów w praktyce
Dzięki nowym, wyższym kwotom wolnym od podatku, w wielu przypadkach otrzymanie darowizny, nawet o znacznej wartości, nie będzie się wiązało z koniecznością zapłaty podatku. Oto kilka przykładów:
- Darowizna 100 000 zł od rodziców na zakup mieszkania – całkowicie zwolniona z podatku, wystarczy zgłosić ją do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy.
- Darowizna samochodu wartego 20 000 zł od wujka (II grupa podatkowa) – zwolniona z podatku, bo nie przekracza kwoty 27 090 zł, nie wymaga zgłoszenia.
- Darowizna 50 000 zł od przyjaciela (III grupa podatkowa) – podlega opodatkowaniu od nadwyżki ponad 5733 zł, podatek wyniesie 3313,20 zł + 20% z 44 267 zł = 12 166,60 zł.
- Darowizny o łącznej wartości 30 000 zł otrzymane od dziadków w ciągu 4 lat – całkowicie zwolnione z podatku, bo nie przekraczają łącznie 36 120 zł, wymagają zgłoszenia.
