Koniec roku szkolnego to czas, gdzie w większości szkół najlepsi uczniowie zostali nagrodzeni za wyniki naukowe czy sportowe. Często podmiotami, które organizują takie nagrody są jednostki samorządu terytorialnego, a konkretnie gminy. Pojawić się może jednak pytanie, co z podatkiem dochodowym w przypadku otrzymania nagrody? Przecież taka nagroda stanowi przysporzenie u otrzymującego ją ucznia więc tym samym podlega opodatkowaniu, ewentualnie może podlegać określonym zwolnieniom. Pojawiła się też teoria, zgodnie z którą otrzymane nagrody stanowią darowizny i tym samym nie podlegają pod przepisy ustawy o PIT. Do tych wątpliwości odniosło się Ministerstwo Finansów w stanowisku z 17 maja bieżącego roku.
Przychód w podatku dochodowym…
Organy podatkowe zajmowały dotąd różne stanowiska w przedstawionej sytuacji. Część interpretacji szła w kierunku uznania, że otrzymane w ramach konkursów czy na zakończenie roku szkolnego nagrody (w tym pieniężne) przyznane i wypłacone na podstawie umowy o systemie oświaty, sfinansowane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, stanowią przychody podatkowe (kwalifikowane do przychodów z innych źródeł), ale korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z przepisem, wolne od podatku dochodowego są świadczenia pomocy materialnej dla uczniów i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty oraz inne stypendia za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.
… czy jednak darowizna?
Przepisów ustawy o PIT nie stosuje się do przychodów, które podlegają przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Chociaż takie stanowisko budzi kontrowersje, można się spotkać z poglądem, który mówi, że nagrody otrzymane przez uczniów na zakończenie roku stanowią darowizny, które z uwagi na ich niewielką wartość nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem – tym samym nie stanowią przychodu opodatkowanego PIT. Jednak czy na pewno? Nagrody te nie są przyznawane co do zasady na podstawie umowy darowizny, lecz w ramach lokalnych programów wspierania edukacji uzdolnionych dzieci i młodzieży lub przez Radę Rodziców, z funduszy tej rady pochodzących z dobrowolnych składek oraz źródeł wskazanych w regulaminie tej rady.
Co na to minister finansów?
Z uwagi na problemy interpretacyjne i kontrowersje w traktowaniu otrzymanych nagród na gruncie przepisów podatkowych, minister finansów w dniu 17 maja 2024 r. zajął stanowisko, z którego wynika, że otrzymanie nagród w postaci książek, dyplomów, kart podarunkowych wręczanych z okazji zakończenia roku szkolnego najlepszym uczniom bądź z okazji zakończenia roku absolwentom spełnia przesłanki umowy darowizny. Z otrzymaniem nagrody rzeczowej przez ucznia lub absolwenta nie wiąże się bowiem żadne świadczenie wzajemne z ich strony (wobec jednostki samorządu terytorialnego, która jest w tym wypadku darczyńcą bądź działającej przy szkole rady rodziców). Obecna kwota wolna od podatku od spadków i darowizn wynosi 5733 zł w III grupie podatkowej. Jeżeli wartość otrzymanej nagrody nie przekracza tej kwoty (w ciągu 5 lat), nabycie to nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i nie powoduje powstania obowiązku złożenia zeznania do właściwego urzędu skarbowego.
Uzupełniając swoje stanowisko, minister finansów podkreślił, że otrzymywane przez uczniów nagrody w postaci książek, dyplomów czy kart podarunkowych są upominkami okolicznościowymi. Skoro spełniają przesłanki do potraktowania ich jako darowizna, tym samym zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT takie przychody są wyłączone spod regulacji przepisów dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych i pozostają poza zakresem ustawy o PIT.
Można zatem podsumować, że w przypadku wręczania uczniom nagród z okazji zakończenia roku, ufundowanych przez gminę, nie powstaje przychód opodatkowany podatkiem dochodowym po stronie otrzymujących nagrody uczniów.
odpowiedź Ministra Finansów z 17 maja 2024 r. r. na pytanie prasy, uzupełniona w dniu 23 maja 2024 r.
Podstawa prawna:
