Od 1 lipca br., w związku z wejściem w życie nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, pracodawcy zatrudniający obywateli Ukrainy mają mniej czasu na powiadomienie o tym fakcie powiatowego urzędu pracy (PUP). Ukrócona została również praktyka zatrudniania obywateli Ukrainy za wynagrodzeniem niższym od minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Nowelizacja ustawy pomocowej
Ustawa po nowelizacji doprecyzowała niektóre z jej przepisów, zmieniła część przyjętych rozwiązań, a także uzupełniła o nowe regulacje. Jedną z najważniejszych z wprowadzonych nowelizacją zmian jest przedłużenie legalności pobytu w Polsce obywateli Ukrainy, którzy przybyli do naszego kraju w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy – do 30 września 2025 r. Dotychczasowy okres, w którym pobyt obywateli Ukrainy na terytorium Polski był uznawany za legalny zakończył się z dniem 30 czerwca 2024 r.
Ustawa wprowadziła również pewne zmiany dla pracodawców zatrudniających obywateli z Ukrainy.
7, a nie 14 dni na powiadomienie PUP
W stanie prawnym sprzed wejścia w życie nowelizacji każdy legalnie przebywający w Polsce obywatel Ukrainy mógł podjąć pracę u każdego pracodawcy w Polsce bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Podobnie każdy przebywający w Polsce obywatel Ukrainy mógł również zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy na takich samych zasadach, jak obywatel polski. Jedynym warunkiem, którego spełnienie było konieczne, aby praca mogła być uznana za legalną było złożenie przez pracodawcę elektronicznego powiadomienia PUP w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi.
Nowelizacja zachowała dotychczasowe zasady dostępu do rynku pracy obywateli Ukrainy z dwoma zmianami. W związku z nadużyciami wykrytymi podczas przeprowadzonych kontroli – od 1 lipca br. termin na przesłanie przez pracodawcę zatrudniającego obywatela z Ukrainy powiadomienia do PUP (właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu) o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi został skrócony z 14 do 7 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy.
Celem uszczelnienia procedury zatrudniania obywateli Ukrainy, poza powyższą zmianą, zobowiązano pracodawcę, który powierzył wykonywanie pracy obywatelowi z Ukrainy do złożenia kolejnego powiadomienia do PUP w terminie 7 dni od wystąpienia następujących okoliczności:
- zmiany rodzaju umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy,
- zmiany stanowiska lub rodzaju wykonywanej pracy,
- zmniejszenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy w tygodniu lub miesiącu określonych we wcześniejszym powiadomieniu,
- obniżenia miesięcznej lub godzinowej stawki wynagrodzenia określonej we wcześniejszym powiadomieniu.
Powyższe powiadomienia pracodawcy zobowiązani są przekazywać do PUP w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Niezłożenie lub nieterminowe złożenie dokumentów może zostać uznane za powierzenie cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy, które zagrożone jest karą grzywny w wysokości od 1000 do nawet 30 000 zł.
Koniec z wynagrodzeniami poniżej najniższej krajowej
Praca wykonywana przez obywatela Ukrainy na terytorium Polski jest legalna, jeżeli wynagrodzenie, które otrzymuje spełnia wymogi określone w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu. Informacja o wysokości wynagrodzenia obywatela Ukrainy, tj. o miesięcznej lub godzinowej stawce wynagrodzenia musi ponadto zostać uwzględniona przez pracodawcę w powiadomieniu o powierzeniu mu wykonywania pracy, które pracodawca zobowiązany jest złożyć do PUP.
Przed 1 lipca br. legalnie zatrudnieni w Polsce obywatele Ukrainy, tak samo jak obywatele naszego kraju, również podlegali przepisom ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, zgodnie z którymi wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie mogła być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Z uzasadnienia projektu nowelizacji ustawy pomocowej wynika jednak, że pomimo takich regulacji obserwowane były praktyki obchodzenia przez pracodawców tych przepisów. Wprowadzone przepisy mają przyczynić się do lepszej ochrony pracowników będących obywatelami Ukrainy na rynku pracy, w szczególności uchronić ich przed wyzyskiem i nadużywaniem ich słabszej pozycji. Obywatelom polskim mają natomiast zapewnić ochronę przed wypychaniem ich z rynku pracy w związku z możliwością zatrudnienia pracowników po niższych kosztach.
I w tym przypadku zatrudnienie obywatela Ukrainy za wynagrodzeniem niższym od minimalnej krajowej zagrożone jest karą grzywny w wysokości od 1000 do 30 000 zł jako powierzenie cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy.
Podstawa prawna:
