Każdy przedsiębiorca, który miał do czynienia z płatnościami podatkowymi, zna sytuację, w której musi zapłacić odsetki za zwłokę. Odsetki te są naliczane, gdy nie uregulujemy zobowiązań w terminie. Czasem jednak może się zdarzyć, że odsetki te zostaną naliczone nieprawidłowo, na przykład przez błąd urzędników skarbowych. W takim przypadku pojawia się pytanie: czy błędnie naliczone odsetki również podlegają oprocentowaniu?
W artykule wyjaśnimy, czym są odsetki za zwłokę, w jakich sytuacjach mogą zostać błędnie naliczone, a także jakie prawa ma przedsiębiorca, gdy stwierdzi, że odsetki zostały naliczone błędnie i jak może ubiegać się o ich zwrot.
Czym są odsetki za zwłokę?
Odsetki za zwłokę to kwota naliczana przez organ podatkowy od zaległości podatkowych, które nie zostały zapłacone w terminie. Ich celem jest zmotywowanie podatników do terminowego regulowania zobowiązań wobec skarbu państwa. Odsetki te są naliczane od dnia następnego po dniu, w którym upływa termin płatności podatku, aż do dnia zapłaty.
Zasadniczo, przedsiębiorca ma obowiązek zapłacić odsetki za zwłokę, gdy zalega z płatnością podatku. Wysokość tych odsetek jest określona przez przepisy prawa, a sama stawka odsetek może się zmieniać w zależności od decyzji ustawodawcy. W ostatnich latach, ze względu na rosnącą inflację, stawki te były kilkakrotnie podwyższane.
Jak oblicza się odsetki za zwłokę?
Obliczanie odsetek za zwłokę opiera się na prostym wzorze matematycznym, który uwzględnia kwotę zaległości, liczbę dni opóźnienia oraz obowiązującą stawkę odsetek. Wzór wygląda następująco:
(Kz×L×O)÷365=On=Opz
Gdzie:
- Kz to kwota zaległości,
- L to liczba dni opóźnienia,
- O to stawka odsetek za zwłokę,
- 365 to liczba dni w roku,
- On to kwota odsetek za zwłokę,
- Opz to kwota odsetek za zwłokę po zaokrągleniu.
Stawka odsetek za zwłokę jest uzależniona od stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej przez Narodowy Bank Polski, powiększonej o 2%. Na przykład, w 2022 roku stawka odsetek za zwłokę wynosiła 16,5% rocznie.
Błędnie naliczone odsetki – co się dzieje w takim przypadku?
Zdarza się, że odsetki za zwłokę są naliczane błędnie. Może to wynikać z różnych czynników, takich jak:
- Błędy w obliczeniach urzędników,
- Nieprawidłowe zaksięgowanie wpłaty,
- Błędne obliczenie wysokości zaległości.
Jeśli przedsiębiorca stwierdzi, że odsetki zostały naliczone błędnie, ma prawo zgłosić reklamację lub złożyć odwołanie, a nawet ubiegać się o zwrot nadpłaconych odsetek. Warto jednak wiedzieć, że w takiej sytuacji nadpłata odsetek może także podlegać oprocentowaniu, jeśli urzędnicy popełnią błąd, który spowoduje, że przedsiębiorca zapłaci więcej, niż wynika to z przepisów.
Odsetki od nadpłaconych odsetek – czy to możliwe?
Jeśli przedsiębiorca zapłacił zbyt wysokie odsetki, np. z powodu błędu organu skarbowego, ma prawo do żądania zwrotu nadpłaty, a nadpłacone odsetki mogą również podlegać oprocentowaniu. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 19 października 2022 roku (sygn. akt III SA/Wa 550/22), organ podatkowy musi zwrócić nadpłatę wraz z oprocentowaniem, nawet jeśli odsetki zostały błędnie naliczone. Sąd uznał, że brak oprocentowania nadpłaty jest sprzeczny z zasadą zaufania do organów podatkowych, co daje przedsiębiorcy prawo do odzyskania nadpłaconych kwot z odsetkami.
Kiedy można ubiegać się o oprocentowanie nadpłaty?
Przedsiębiorca może ubiegać się o oprocentowanie nadpłaty, jeśli zwrot nastąpił po upływie ustawowego terminu. Zgodnie z przepisami, organ podatkowy ma określony czas na zwrot nadpłaty, a po jego przekroczeniu przedsiębiorca może domagać się oprocentowania tej kwoty. Przykłady sytuacji, w których nadpłata może być oprocentowana, to: jeśli urząd skarbowy nie dokonał zwrotu nadpłaty w ustawowym czasie (np. 3 miesiące od złożenia zeznania rocznego), przedsiębiorca ma prawo do oprocentowania tej kwoty; oraz gdy przedsiębiorca składa korektę deklaracji podatkowej, a organ podatkowy zwleka z decyzją i nie dokonuje zwrotu w ustawowym terminie, również przysługuje mu prawo do oprocentowania nadpłaconej kwoty.
