Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą (przedsiębiorcy) są zobowiązani do wpłacania co miesiąc składki zdrowotnej, której wysokość jest ustalana w zależności od wybranej formy opodatkowania (skala podatkowa, podatek liniowy, ryczałt) oraz od osiągniętego dochodu (przychodu). Roczną podstawę wymiaru ustala się natomiast za rok składkowy, który trwa od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego. Od ustalonego dochodu (w wysokości różnicy między przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania przychodu) ubezpieczeni odliczają kwotę opłaconych w danym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przedsiębiorcy powinni pamiętać, że poza miesięcznymi wpłatami konieczne jest również roczne rozliczenie składki zdrowotnej, którego termin zbliża się nieubłaganie.
Kto musi pamiętać o rozliczeniu?
Obowiązkowego, rocznego rozliczenia składki zdrowotnej musi dokonać każda osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, która w 2023 r. podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz była opodatkowana podatkiem liniowym, skalą podatkową lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Do kiedy i jakie dokumenty należy złożyć?
Rocznego rozliczenia składki zdrowotnej należnej za rok 2023 przedsiębiorcy dokonują przy okazji składania dokumentów rozliczeniowych za kwiecień 2024 r. Oznacza to, że terminem, do którego należy rozliczyć składkę zdrowotną za 2023 rok jest 20 maja 2024 r. Trzeba również pamiętać, że jest to termin nie tylko na złożenie rocznego rozliczenia, ale również na złożenie rozliczenia za kwiecień wraz z zapłatą należnej składki zdrowotnej za ten miesiąc oraz ewentualnie dopłatą składki za rok poprzedni.
Rozliczenia dokonuje się w dokumencie rozliczeniowym ZUS DRA (dla osób prowadzących działalność jednoosobową) lub ZUS RCA (dla osób opłacających składki za siebie oraz za inne osoby, np. zatrudnionych pracowników, zleceniobiorców). W dokumentach tych należy wypełnić część „Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne”, które znajduje się:
- w bloku XII w przypadku ZUS DRA,
- w bloku III.F. w przypadku ZUS RCA.
Przedsiębiorcy wykazują w odpowiednich pozycjach dane do wyliczenia rocznej składki zdrowotnej oddzielnie dla każdej z form opodatkowania.
Zwrot lub dopłata
Z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej może wynikać:
- zwrot (nadpłata) – w przypadku, gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne została opłacona w kwocie wyższej niż ustalona (chyba, że płatnik posiada zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia, wówczas nadwyżka zapłaconej składki zostanie przeznaczona na te zaległości),
- dopłata – jeśli opłacona w trakcie roku wysokość składek jest niższa niż wynikająca z rocznego rozliczenia, różnicę należy uregulować w terminie złożenia rozliczenia za kwiecień (do 20 maja 2024 r.).
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazuje, że w przypadku powstania nadpłaty w składce zdrowotnej, wniosek i jej zwrot (RZS-R) zostaną utworzone i udostępnione na profilu płatnika na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS następnego dnia po złożeniu dokumentu z rocznym rozliczeniem. Wniosek będzie dostępny w widoku Dokumenty i wiadomości, w sekcji Dokumenty robocze. Należy go uzupełnić o numer rachunku bankowego, na jaki ma zostać zwrócona kwota nadpłaty.
Wniosek o zwrot należy wysłać do ZUS przez PUE najpóźniej do 3 czerwca 2024 r. Zwrot nadpłaty płatnik powinien otrzymać do 1 sierpnia 2024 r. W przypadku braku wniosku o zwrot, Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozliczy nadpłatę na koncie płatnika do końca roku 2024.
Korekta miesięcznych rozliczeń
Wpłaty składki zdrowotnej płatnik dokonuje w okresach miesięcznych i cyklicznie do ZUS składane są dokumenty rozliczeniowe za dany miesiąc. Ich wypełnienie ma wpływ na weryfikację poprawności rozliczenia rocznego. Dokumenty korygujące wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne płatnik może złożyć najpóźniej do dnia złożenia wniosku o zwrot nadpłaty lub w przypadku, gdy płatnik nie składa takiego wniosku – do 1 lipca 2024 roku.
Pamiętajmy, że ZUS daje możliwość uzyskania pomocy w przypadku wątpliwości co do rocznego rozliczenia. Można ją uzyskać na infolinii ZUS, podczas e-wizyty lub udając się osobiście do najbliższej placówki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w punkcie obsługi interesanta.
Podstawa prawna:
