Ustawa z 16 sierpnia 2023 roku o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw stanowi jeden z etapów implementacji tzw. pakietu prawa spółek, na który składają się regulacje z zakresu unijnego prawa spółek, czyli dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2121 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcenia, łączenia i podziału spółek oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1151 z 20 czerwca 2019 r. zmieniająca dyrektywę 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w prawie spółek. Ma ona na celu dostosowanie przepisów polskich do unijnych w zakresie transgranicznych przekształceń, łączeń i podziałów spółek kapitałowych. Główne zmiany powyższa ustawa wprowadza w kodeksie spółek handlowych, jednocześnie dostosowując przepisy podatkowe poprzez wprowadzenie nowych regulacji do ustawy – Ordynacja podatkowa.
Zaświadczenia o zgodności z prawem operacji transgranicznej
Zmiany w ordynacji podatkowej mają na celu określenie zakresu i charakteru udziału organu podatkowego w procedurze wydawania zaświadczenia o zgodności z prawem operacji transgranicznej. W związku z tym, dodany został dział IIIC – Przeciwdziałanie nadużyciom w zakresie operacji transgranicznych, obejmujący art. 119zzl – 119zzs ordynacji. Zakładają one przede wszystkim, że organem właściwym w sprawie wydawania opinii o zgodności danej operacji transgranicznej z przepisami prawa podatkowego jest szef Krajowej Administracji Skarbowej.
Przedmiotem wydawanej przez Szefa KAS opinii jest:
ocena, czy nie istnieje uzasadnione przypuszczenie, że transgraniczne przekształcenie, połączenie albo podział spółki może:
stanowić czynność lub element czynności, której głównym lub jednym z głównych celów było uniknięcie opodatkowania, lub
być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści, lub
stanowić nadużycie prawa, o którym mowa w ustawie o podatku od towarów i usług;
potwierdzenie, że są zaspokojone lub zabezpieczone zobowiązania pieniężne spółki wobec organów podatkowych lub niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, do których wymiaru lub poboru są właściwe organy Krajowej Administracji Skarbowej.
Podsumowując, opinia wydawana przez Szefa KAS ma na celu realizację założeń dyrektywy w postaci niedopuszczenia do operacji transgranicznych dokonywanych w celu nadużycia czy też obejścia prawa podatkowego, jako że wymienione instytucje zostały stworzone dla przeciwdziałania takim zjawiskom. Dodatkowo, w ramach procedury wydawania opinii szef KAS potwierdza, czy zobowiązania pieniężne wobec organów podatkowych są zaspokojone bądź zabezpieczone. Badaniu podlegać będzie więc okoliczność tego typu, czy wobec spółki nie toczą się postępowania egzekucyjne w zakresie podatków, bowiem prowadzenie egzekucji administracyjnej z majątku podmiotu podlegającego restrukturyzacji może bowiem stanowić podstawę do odmowy wydania opinii.
Wniosek spółki nie będzie konieczny
Co istotne w kontekście nowych przepisów, spółki dla uzyskania opinii wydanej przez szefa Krajowej Administracji Skarbowej nie będą zobowiązane do składania odrębnego wniosku w tym zakresie. Wniosek o wydanie opinii zostanie szef KAS będzie otrzymywał od sądu rejestrowego, do którego to przedmiotowy wniosek będzie składać spółka. Zgodnie bowiem z zasadą wyrażoną w motywie 34 dyrektywy 2019/2121, spółka powinna mieć możliwość złożenia wniosku o zaświadczenie potwierdzające dopuszczalność operacji do jednego właściwego, wyznaczonego przez państwa członkowskie organu, który powinien koordynować swoje działania z innymi właściwymi organami. Dlatego też wniosek ten będzie przesyłany do szefa KAS przez sąd rejestrowy niezwłocznie po jego złożeniu przez zarząd zainteresowanej spółki.
Możliwość odmowy wydania opinii
W nowo dodanym dziale ordynacji podatkowej znajdują się szczegółowe zapisy dotyczące m.in. przypadków, gdy szef KAS może odmówić wydania opinii, wysokości opłaty za jej wydanie czy dane obligatoryjnie zawarte we wniosku składanym do szefa KAS w sprawie przedmiotowej opinii. Co istotne, dodawany art. 119zzr mówi, że wydanie opinii nie stanowi przeszkody do prowadzenia wobec spółki czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, postępowania podatkowego lub kontroli celno-skarbowej. Oznacza to, że organy podatkowe, mimo wydanej pozytywnej opinii przez szefa KAS, mają prawo do prowadzenia wymienionych wyżej czynności wobec spółki. Zabezpiecza to sytuacje, gdy po dniu, w którym operacja transgraniczna stała się skuteczna, organy jednak ustalą, że operacja ta służyła popełnieniu nadużycia lub oszustwa prowadzącego lub mającego prowadzić do uchylenia się od prawa unijnego lub krajowego, jego obejście lub do celów przestępczych.
Powyższe przepisy weszły w życie 15 września 2023 roku.
Podstawa prawna:
art. 5 pkt 6 ustawy z 16 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 1705)
